یادگیری مهارتهای اجتماعی یکی از مهمترین قسمتهای تحول کودکان است. مهارتهای خوب اجتماعی به کودک کمک میکند تا با دیگران تعاملهای مثبتی داشته باشد و بتواند از نیازها، خواستهها و احساسهایش به شکل موثری صحبت کند. علاوه بر این، آنچه باید بدانیم اینست که منفعتهای برخورداری از چنین مهارتهایی به داشتن ارتباطهای اجتماعی موثر ختم نمیشود. مثلا پژوهشی نشان میدهد که برخوردار بودن از مهارتهای اجتماعی، ممکن است باعث کاهش تنش و استرس کودکان در محیط مهدکودک شود.
کودکانی که مهارتهای اجتماعی جدید یاد میگیرند، در شرایط تنشزا کورتیزول (هورمونی که در شرایط تنشزا در خون ترشح میشود) را تجربه میکنند.
یادگیری مهارتهای اجتماعی یکی از مهمترین قسمتهای تحول کودکان است. مهارتهای خوب اجتماعی به کودک کمک میکند تا با دیگران تعاملهای مثبتی داشته باشد و بتواند از نیازها، خواستهها و احساسهایش به شکل موثری صحبت کند. علاوه بر این، آنچه باید بدانیم اینست که منفعتهای برخورداری از چنین مهارتهایی به داشتن ارتباطهای اجتماعی موثر ختم نمیشود. مثلا پژوهشی نشان میدهد که برخوردار بودن از مهارتهای اجتماعی، ممکن است باعث کاهش تنش و استرس کودکان در محیط مهدکودک شود.
با بزرگتر شدن کودک، مهارتهای اجتماعی نیز نیاز به اصلاح دارند. برخورداری از این مهارتها حالت صفر و یا یک ندارند که کودک داشته باشد یا نداشته باشد، بلکه این مهارتها با افزایش سن، ادامه پیدا میکند و میتوانند به مرور باز هم یاد گرفته شوند و با تلاش و به کارگیری بیشتر، تحکیم شوند.
برخی از مهارتهای اجتماعی پیچیده هستند – مثلا یادگیری اهمیت جراتمندی وقتی یکی از دوستان قلدری میکند و یا ساکت ماندن زمانیکه با رای داور موافق نیست. والدین میبایست به دنبال فرصتهای یادگیری مناسب برای کمک به کودکان باشند تا عملکرد آنها در زمینه مهارتهای اجتماعی را بهبود دهند. در ادامه به 7 مهارت اساسی اجتماعی برای کودکان و چگونگی آموزش آنها به کودکان خواهیم پرداخت.
مزیتها
یادگیری مهارتهای اجتماعی برای کودکان مزیتهای فراوانی به همراه دارد. مهارتهای اجتماعی با عملکرد بهتر در مدرسه و روابط بهتر بین گروه همسالان همبستگی دارد.
نتایج بهتر
پژوهشگران دانشگاه ایالتی پن و دوک بر طبق پژوهشها به این نتیجه رسیدهاند که کودکانی که در مهارتهای اشتراکگذاری، گوش دادن، مشارکت، و پیروی کردن از قوانین را درسن 5 سالگی بهتر از دیگران بودهاند، به احتمال بیشتری به دانشگاه میروند. همچنین به احتمال بیشتری در سن 25 سالگی، شغلی تماموقت دارند.
موفقیتهای بیشتر
مهارتهای اجتماعی خوب میتواند به کودک کمک کند تا آینده روشنتر و بهتری داشته باشد. بر طبق پژوهشی که در مجله بهداشت عمومی ایالات متحده به چاپ رسیده است، مهارتهای هیجانی و اجتماعی کودکان در مهدکودک بزرگترین پیشبین موفقیت در دوران بزرگسالی است.
کودکانی که از مهارتهای اجتماعی و هیجانی مناسبی برخوردار نیستند، به احتمال بیشتری در آینده وابسته به کمکهای مردمی هستند، مشکلات قانونی بیشتری پیدا میکنند، مشکلات سوء مصرف مواد بیشتری دارند، و از همه مهمتر مشکلات بین فردی بیشتری در زندگی را تجربه میکنند.
دوستیهای مستحکمتر
کودکانی با مهارتهای اجتماعی مناسب به راحتی با گروه همسالانشان کنار میآیند و خیلی راحتتر میتوانند دوست پیدا کنند. پژوهشها نشان میدهند که دوستیهای دوران کودکی برای سلامت روان کودک عامل مهمی به شمار میآیند. دوستی دوران کودکی، فرصتهایی برای تمرین مهارتهای اجتماعی سطح عالی، مانند حل مسئله و مدیریت تعارض در اختیار کودک قرار میدهد.
تنش و استرس کمتر
برخوردار نبودن از مهارتهای اجتماعی برای تعامل با دیگران عاملی برای افزایش استرس و تنش به حساب میآید. مثلا، همانطور که دور بودن کودکان از خانه و خانواده باعث افزایش تنش و استرس کودک میشود، عدم توانایی تعامل اجتماعی مناسب نیز شرایط را بدتر میکند.
بر طبق یافته پژوهشها، کودکانی که مهارتهای اجتماعی جدید یاد میگیرند، در شرایط تنشزا کورتیزول (هورمونی که در شرایط تنشزا در خون ترشح میشود) را تجربه میکنند.
خبر خوب این است که مهارتهای اجتماعی را میتوان آموخت. هیچ وقت برای اینکه به کودک نشان دهید چطور میتواند با دیگران کنار بیاید زود نیست و از طرفی هیچ وقت برای بهبود مهارتهای اجتماعیشان نیز دیر نیست. از مهارتهای اجتماعی اساسی و پایه در ابتدا شروع کنید و به مرور زمان بر روی افزایش این مهارتها کار کنید.
1. اشتراکگذاری
تمایل برای اینکه کودک اسنک و یا اسباببازیای را با دیگری به اشتراک بگذارد کمک بزرگی میکند تا کودک بتواند دوست پیدا کند و دوستیهایش را حفظ کند. بر طبق پژوهشها، کودکان از سن 2 سالگی احتمالا چنین تمایلی را نشان میدهند، ولی معمولا زمانی این کار را میکنند که به منابع فراوانی دسترسی داشته باشند.
با این حال، کودکان بین 3 تا 6 سال وقتی پای به اشتراک گذاشتن منابعشان با دیگران وسط میآید، خودخواه هستند و این مطلب برایشان هزینههایی هم دارد. مثلا کودکان ممکن است توجهی به دادنِ نیمی از کلوچهاش به دوستش نداشته باشد چون برای او این مطلب به این معنی است که لذت کمتری خواهد برد. ولی همان کودک ممکن است دوست داشته باشد تا اسباببازیای را که دیگر علاقهای به استفاده از آن ندارد را به دیگری بدهد تا با آن بازی کند.
در سنهای 7، 8 سالگی، کودکان بیشتر با مقوله انصاف سر و کار دارند و طبیعتا تمایل بیشتری برای به اشتراکگذاری دارند. کودکانی که حس خوبی نسبت به خودشان دارند، احتمال بیشتری برای به اشتراک گذاشتن وسائلشان با دیگران دارند و همین به اشتراکگذاری کمکشان میکند تا حس خوبی نسبت به خودشان داشته باشند. آموزش دادن این مطلب به کودکان باعث افزایش عزتنفس آنها میشود.
چطورتمرین کنیم؟
گرچه اصلا مجبور کردن کودک به اینکه وسائلش را با دیگران به اشتراک بگذارد، کار درستی نیست، ولی میتوانید هر زمان چنین فرصتی وجود داشت، آنرا به کودک گوشزد کنید. زمانیکه کودک چیزی را با دیگری به اشتراک گذاشت، تحسینش کنید و به اینکه دیگری الان چه احساسی دارد، اشاره کنید. چنین چیزی بگویید: " تو انتخاب کردی که مقداری از اسنکت را به خواهرت بدهی. مطمئنم اون الان خیلی خوشحاله. خیلی کار خوبیه."
2. همکاری
همکاری یعنی کار کردن با همدیگر برای رسیدن به هدفی مشترک. کودکانی که همکاری میکنند وقتی دیگران درخواستی را مطرح میکنند، با احترام برخورد میکنند. چنین کودکانی علاوه بر برخورد محترمانه مشارکت میکنند، و تا جایی که میتوانند به دیگری کمک میکنند.
مهارت همکاری خوب یکی از ارکان موفقیت برای خوب کنار آمدن با اجتماع است. کودک شما به همکاری کردن با دیگران در کلاس درس و زمین ورزشی نیاز دارد. همکاری کردن به همان اندازه که برای یک فرد بزرگسال ضروری است، برای کودک هم ضروری است.
تقریبا در سن سه و نیم سالگی کودکان میتوانند بر روی اهداف مشترکی با دیگران کار کنند. برای کودکان، همکاری کردن میتواند به هر شکلی از جمله خانهسازی کردن با هم، یا انجام بازیای باشد که همه باید در آن با هم همکاری کنند. بخشی از همکاری به این معنی است که وقتی اوضاع بر وفق میلت جلو نرفت، نیز همراه جمع باش تا به هدف کلیتری که داری برسی. با همکاری کردن کودکان متوجه میشوند که موفقیت دیگری به معنی از بین رفتن ارزش خودشان نیست.
وقتی پای همکاری و مشارکت به میان میآید، برخی کودکان ممکن است نقش رهبری به خود بگیرند، و برخی دیگر دوست داشته باشند از دستورالعملهای رهبر پیروی کنند. در هر صورت، همکاری کردن فرصت عالیای برای یادگیری کودکان در مورد خودشان و اینکه چطور بهترین عملکرد در گروه را داشته باشند، فراهم میکند.
چطورتمرین کنیم؟
در مورد کار گروهی و اینکه چقدر وقتی کارها به صورت گروهی انجام میشوند، خروجی بهتری دارند، صحبت کنید. فرصتهایی برای کل خانواده و همکاری همه با هم ایجاد کنید، مثلا با هم غذا درست کنید و یا کارهای خانه را انجام دهید و بر ضرورت همکاری تاکید کنید.
لینک مقاله
https://www.verywellfamily.com/seven-social-skills-for-kids-4589865#toc-following-directions