قدردانی می‌تواند یک روز معمولی را به عید شکرگذاری، شغلی معمولی را به لذت، و فرصت‌های رایج را به موهبت تبدیل کند.

(قسمت اول)

خواهان زندگی‌ای شاد هستیم ...
شغل خوب، خانواده‌ای عالی، ثبات اقتصادی، و زندگی اجتماعی‌ بسیار مناسب!!

ولی سئوال اینجاست که در جستجوی دائمی این شادکامی که بسیاری از اوقات مانند یک سراب است، چند مرتبه دقیقه‌ای برای تشکر و قدردانی از چیزهایی که در زندگی همین الان داریم، وقت می‌گذاریم؟

قدردانی هیجان قدرتمندی از هیجان‌های آدمی است. با گفتن و دریافت کردن یک " خیلی ممنون" ساده، می‌توانیم لذت واقع‌ای را تجربه کنیم که به دنبال این تجربه لذت‌بخش در هر جای دیگری می‌گردیم. کلمه قدردانی در زبان انگلیسی از واژه لاتین " Gratia" گرفته شده است که به معنی " شکرگذاری" است.

در روانشناسی مثبت‌گرا، قدردانی عبارتست از روشی انسانی برای تصدیق چیزهای خوبی که در زندگی وجود دارند. روانشنا‌سها قدردانی را به این صورت تعریف می‌کنند: پاسخ هیجانی مثبت ادراک شده از رساندن منفعتی به دیگران و یا دریافت منفعتی از دیگران. 

توضیح دیگری نیز در زمینه قدردانی وجود دارد که توجه به آن می‌تواند جالب توجه باشد:
" قدردانی با منفعت‌های شخصی مرتبط است که به شکلی عمدی فرد در جستجوی آن نباشد و یا لایق آن نباشد و آنرا به دست نیاورده باشد، بلکه بیشتر مربوط به منفعتی است که با توجه به خیرخواهی دیگری نصیب فرد می‌شود."

قدردانی کردن از دیگران، خودمان، طبیعت، خداوند متعال و یا هر شکلی از قدردانی کردن، ذهنمان را روشن می‌کند و باعث می‌شود تا احساس شادکامی بیشتری داشته باشیم. قدردانی کردن اثری التیام‌بخش دارد. فواید قدردانی کردن واقعا بی‌پایان است و در این مقاله قصد داریم تا دقیقا ببینیم قدردانی چیست، از زاویه علمی به آن نگاهی بیاندازیم و دقیقا متوجه شویم چطور می‌توانیم از آن برای داشتن زندگی‌ای شاد استفاده کنیم.

گرچه قدردانی بخشی از زندگی‌ای شادکام است، و شادکام بودن باعث بهبود وضعیت سلامتی در طول زندگی می‌شود، ولی فایده‌های اصلی قدردانی بیشتر مربوط به فایده‌های روانشناختی و اجتماعی آن هستند، تا فایده‌های جسمی. 

قدردانی چه کاری می‌کند؟

قدردانی به هر شکلی باشد، با شادکامی ارتباط دارد. چه به کسی بگوییم " خیلی ممنونم" یا کسی به ما بگوید " خیلی ممنونم"، احساس که به همراه خواهد داشت، حسی از رضایت و دلگرمی است.  ابراز قدردانی به ایجاد و حفظ روابط پایدار و بلند‌مدت کمک می‌کند، و از طرفی کمک می‌کند تا بتوانیم بر سختی‌ها غلبه کنیم و با قدرت و انگیزه بیشتری از دل سختی‌ها و چالش‌ها بیرون بیاییم.

قدردانی شادکامی به ارمغان می‌آورد.

قدردانی باعث بهبود روابط بین‌فردی در خانه و محل کار می‌شود. ارتباط بین قدردانی کردن و شادکامی ارتباطی چند بعدی است. نه تنها ابراز قدردانی کردن نسبت به دیگران، بلکه به خودمان هم می‌تواند باعث القای احساس‌های مثبت، علی‌الخصوص شادکامی شود. قدردانی کردن با ایجاد احساس لذت و رضایت، بر سلامت و نیک‌زیستی کلی ما نیز تاثیر مثبتی به جا می‌گذارد. 

در پژوهشی که روانشناس انگلیسی و متخصص نیک‌زیستی رابتر هولدن در مورد قدردانی بر روی بزرگسالان انجام شد، مشخص شد، 65% افراد بزرگسال، شادکامی را به سلامتی ترجیح می‌دادند و همچنین به این اشاره می‌کردند که هر دو برای داشتن زندگی‌ای خوب ضروری هستند. هولدن در این پژوهش، چنین پیشنهادی را مطرح می‌کند که ریشه بسیاری از شرایط آسیب‌زای روانی، مانند افسردگی، اضطراب، و تنش‌، ناشی از عدم شادکامی است.

تمرین‌های ساده‌ای مانند نوشتن دفترچه قدردانی، تشکر کردن از خود، یا ارسال نوشته‌هایی که حاوی قدردانی از دیگران باشد، می‌تواند باعث شود تا احساس بهتری داشته باشیم و خلقمان را بلافاصله می‌تواند تغییر دهد.
چندین پژوهش نشان می‌دهند، شریک‌های عاطفی‌ای که معمولا نسبت به هم ابراز قدردانی می‌کنند، می‌توانند روابطشان را با اعتماد متقابل، وفاداری، به روابطی پایدار و شاد تبدیل کنند.

قدردانی باعث بهبود سلامتی می‌شود

قدردانی کردن بر نیک‌زیستی جسمی و روانی ما تاثیر می‌گذارد. پژوهش‌گر‌های روانشناسی مثبت و سلامت روان در چند دهه گذشته ارتباط وسیعی بین قدردانی کردن و سلامت پیدا کرده‌اند. نوشتن دفترچه‌ قدردانی باعث کاهش تنش، بهبود کیفیت خواب، و ایجاد آگاهی هیجانی می‌شود. 
قدردانی به شکلی مثبت با سرزندگی، انرژی و اشتیاق به سخت‌کوشی همبستگی دارد.

قدردانی تعهد حرفه‌ای به وجود می‌آورد

کارکنان قدرشناس، کارکنانی موثرتر و مفید‌تر، و مسئولیت‌پذیرتر هستند. ابراز قدردانی در محیط کار عمل فعالانه‌ای برای ایجاد روابط بین‌فردی بهتر است و باعث ایجاد احساس نزدیکی و تعلق خاطر بیشتری بین کارمندان می‌شود.

کارمندانی که در محل کار قدردانی می‌کنند، داوطلب انجام کارهای بیشتری هستند، حاضرند قدم‌های بیشتری برای به اتمام رساندن مسئولیت‌هایشان بردارند و به عنوان عضوی از کار گروهی، با خوشحالی کار می‌کنند. از طرف دیگر مدیر‌هایی، که احساس قدرشناسی می‌کنند و به خاطر می‌سپارند که همین کار را انجام دهند، همبستگی بیشتری در گروه‌های کاری‌شان دارند و به همین دلیل بازدهی بالاتری دارند.

چنین مدیرهایی کارهای خوب را تشخیص می‌دهند، به هر کسی در گروه به اندازه‌ای که باید اهمیت و توجه می‌کنند  و به شکلی موثر با تمام اعضای گروه ارتباط برقرار می‌کنند.
قدردانی کردن باعث می‌شود تا رهبر گروه پیش دیگران فردی مشفق، مراقب، همدل، و دوست‌داشتنی به نظر برسد. 

لینک بخش دوم : قدردانی و اثرش بر روی مغز از دیدگاه علوم عصبی - بخش دوم

لینک بخش سوم : قدردانی و اثرش بر روی مغز از دیدگاه علوم عصبی - بخش سوم

لینک بخش چهارم : قدردانی و اثرش بر روی مغز از دیدگاه علوم عصبی - بخش چهارم

لینک بخش پنجم : قدردانی و اثرش بر روی مغز از دیدگاه علوم عصبی - بخش پنجم

لینک مقاله:
https://positivepsychology.com/neuroscience-of-gratitude/